Iets herbekijken met nieuwe ogen kan verrassend zijn. Bij Seinfeld—de iconische sitcom uit de late jaren tachtig en negentig—ontdekte ik in de eerste seizoenen een productieproces dat verdacht veel lijkt op modern Agile-werken. Niet alleen in scripts en timing, maar zichtbaar in de set, de props en zelfs de camerahoeken. Het is iteratie in het volle zicht: kortcyclisch maken, feedback verzamelen, doorontwikkelen.
Seinfeld laat zien hoe je van pilot naar powerhouse iterereert. In de eerste seizoenen veranderen set, camerataal en cast zó zichtbaar, dat het een lesboek Agile lijkt — nog vóór die term populair werd.
Waarom Seinfeld een Agile case is
Elke aflevering voelt als een sprint: uitgangspunt kiezen, risico nemen, opnemen met publiek als review, terugkijken en de volgende ronde scherper maken. Writers’ room als multidisciplinair team; tafel-lezing en repetitie als daily; de opname met publiek als review; de nabespreking als retrospective. Definition of Done: werkt de timing op set én in montage, zonder extra uitleg?
De evolutie in de eerste seizoenen
Kijk met deze Agile-bril én let op de zichtbare iteraties die ik signaleerde:
- Buitenaanzicht van het appartement: de pilot gebruikt een ander establishing shot dan latere afleveringen. Herkenbaar productkenmerk dat gestandaardiseerd wordt zodra de formule werkt.
- Ruimtelijke indeling: in de allereerste afleveringen ontbreekt een aparte slaapkamer; later verschijnt de hal richting badkamer en slaapkamer. De “information architecture” van de set wordt duidelijker.
- Badkamer-iteratie: een badtafel in de pilot versus een duidelijk zichtbaar bad vanaf aflevering twee. Props en functionaliteit worden aangescherpt.
- Monk’s Café evolueert: eerst losse tafels, later vaker de bekende booth. Ook ingang, keuken en zichtlijnen veranderen. Het team optimaliseert voor dialogritme en camera-lijnen.
- Cast-samenstelling: Elaine ontbreekt in de pilot en wordt daarna een vast ankerpunt. Een bewust MVP-patroon: smal beginnen, dan uitbreiden wat werkt.
- Camerahoeken in Jerry’s appartement verbeteren: nieuwe hoeken maken onder meer het raam en de raamhoek zichtbaar. Cinematografische “refactors” om timing en blocking te verbeteren.
- Interieur wijzigingen: onder andere de bank verandert zichtbaar van kleur en stijl. Consistente visuele taal ontstaat iteratief.
- Recasting als doorontwikkeling: Jerry’s vader wordt na de eerste aflevering door een andere acteur gespeeld. Teamoptimalisatie op performance/chemie.
- Cadans per seizoen: S1 telt 5 afleveringen, S2 telt 12, vanaf S3 nooit minder dan 22. De sprint-/release-cadans stabiliseert zodra de vorm staat.
Visuele voorbeelden
Buitenaanzicht van Jerry’s appartement in de pilot versus latere afleveringen.
Pilot met badtafel tegenover latere aflevering met zichtbaar bad.
Monk’s Café eerst met losse tafels, later vaker een booth; ook ingang/keuken veranderen.
Keukenwand met toenemende hoeveelheid cerealdozen en gadgets.
Wekelijkse Seinfeld Sprint
De week op de set van Seinfeld bestond uit een vast ritme en stappen die elke week gezet werden. Tegenwoordig kun je je niet meer voorstellen dat je één week moest wachten voor een nieuwe aflevering, maar in de jaren tachtig en negentig was dit doodnormaal.
Agile-vertaling (scrum)
Hoe vertaalt dit zich dan onder andere tot Agile uitgangspunten. Hieronder heb ik een aanzet van de meetings, lijsten en het ritme vergeleken met de verschillende Scrum elementen.
Sprint = de aflevering
Backlog (hypotheses)= uitgangspunten, A/B-plots, set aanpassingen
Daily = tafel-lezing/repetitie
Review = opname met publiek
Retro = nabespreking en herschrijving
Definition of Done = timing klopt live én in montage
MVP = pilot: minimale set, compacte cast
Iteraties = camera-hoeken, props, set-routing, cast/rolverdeling, release-cadans
Conclusie
Onderzoek naar andere series laat zien dat iteratieve revisies en feedback gestuurde aanpassingen worden toegepast in de tv‑wereld: schrijvers werken aan outlines via iteratieve verbeteringen, scripts ondergaan meerdere passes en herschrijvingen en projecten doorlopen herhaalde revisies tijdens de ontwikkeling. Artikelen over series zoals Parks and Recreation en Star Trek: TNG tonen dat shows vaak herstructureren na feedback en dat slechte eerste seizoenen geen belemmering hoeven te zijn.
De serie is voor mij alleen maar leuker geworden. De dialogen vond ik al leuk, maar nu ik dit heb ontdekt (misschien later dan anderen) kan ik met nog meer plezier een oude serie kijken. Vanwege de overeenkomsten met Agile werken/werkvormen.